In De canon onder vuur uit 1991 pleiten literatuurwetenschappers Ernst van Alphen en Maaike Meijer voor een ideologiekritische Nederlandse letterkunde. De ideologiekritiek die tot dan toe is bedreven, beperkte zich ‘voornamelijk tot theoretische verhandelingen’ en leidde ‘zeer weinig tot kritische interpretaties van concrete literaire werken’ (8). Om de Nederlandse letterkunde aan te vullen met een…
‘Vijg die ik ben’. Een postkoloniaal onderzoek naar de white savior in Het dwaallicht
Liever één jager dan tien zwangeren. Een verkenning van het schrijven over zwangerschap in de vroegmoderne tijd
door Feike Dietz
Tegenwoordig wordt een zwangerschap gezien als een feestje waar ook de omgeving in deelt, zo heb ik de tweede helft van 2018 zelf kunnen ervaren. De zwangere vrouw mag trots paraderen, terwijl passerende mannen haar mogen complimenteren met haar schoonheid. Tijdschriften en ervaringsboeken dragen bij aan de feestvreugde: zij schilderen de zwangerschap af als een…
De mythe van De Vegetarische Slager
door Evelyne Shamier
Er zijn Nederlanders die met weemoed terugdenken aan het plakje worst bij de slager, als was het een touwtje uit de brievenbus en geen kiene klantenbinding. Het hedendaagse hoopje worst dat voor het proeven ligt te zweten op een onbeheerde supermarktschaal heeft beduidend minder charme dan het cadeautje dat je de kleine middenstander eigenhandig ziet…
Ik ben bevrijd, waarom voel ik me dan zo verloren? De cultuurkritiek van Marco Borsato (2)
door Laurens Ham
‘Liefde was ooit / tot ze niet meer vrij mocht zijn.’ Tijdens mijn supermarktbezoek hoorde ik het Marco Borsato op de radio zingen. Ik had de tekst anders in mijn hoofd: ‘Liefde komt ooit / als ze niet meer vrij wil zijn.’ Muzikaal klonk alles zoals ik het liedje ‘Vrij zijn’ kende: het huppelende baslijntje,…
‘Geluk ís de weg’. Geluksmotto’s, citaten en de morele plicht tot geluk
door Esther Op de Beek
In 2017 leverde Herman Pleij het essay bij De Maand van de Geschiedenis, die dat jaar geluk tot thema had. Met de titel ‘Geluk!? Van hemelse gave tot hebbeding’ zoekt hij naar verklaringen voor ‘de huidige gretigheid naar geluk’, waarop dankbaar wordt ingespeeld door, of die juist in de hand gewerkt wordt door, de geluksindustrie. Ook geeft…
Mr. Polska en het potentieel van negatieve stereotypen
door Ewa Dynarowicz
Mr. Polska, Polski, Young Polak, President Polska, Włodzimierz Czajka, Oost-blok boy, Oostblok jochie, al zijn artiestennamen verwijzen naar zijn Poolse roots. Op foto’s presenteert hij zichzelf als een typische Poolse gastarbeider: kort geschoren haar, een wit hemdje met een arbeidersmuts. Vaak heeft hij het over zijn drinkgewoonte. Zoals men dat van een echte Pool verwacht,…
Heeft er iemand nog het recht om vrijuit te gaan? De cultuurkritiek van Marco Borsato (1)
door Laurens Ham
In januari 1994 luidde burgemeester Jaap Pop van Alkmaar de noodklok voor de gemeentepolitiek. Slechts 54 procent van de Nederlanders had in 1990 bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen gestemd. Alkmaar besloot nu tot ‘ordinaire pr-methoden’, zoals Pop het op 17 januari 1994 in NRC Handelsblad noemde: in cultureel centrum De Vest presenteerden alle politieke partijen zich…