De interventies van de Van Nu en Straks-ers hebben het vel van Conscience niet kunnen redden. De man die zijn volk leerde lezen werd vanaf de jaren 1920 verder ingelijfd door dat deel van de Vlaamse beweging dat zich zou verliezen in essentialistische illusies rond volk, manhaftigheid, ongerepte tradities en, daarmee almaar onlosmakelijker verbonden, raszuiverheid.…
De bovenstaande reconstructie lokt de vraag uit waar en wanneer met de thans zo vanzelfsprekende associatie tussen Conscience en racisme een begin werd gemaakt. Welnu, de vroegste sporen ervan zijn aan te treffen nauwelijks enkele jaren na de dood van de schrijver. Een voorbeeld bevat de rubriek ‘Tap in, tap uit’ die Jules De Bleye…
Doodgeknuffeld door rechtse krachten en verketterd door intellectuelen en kunstenaars: ziedaar het lot van Hendrik Conscience in Vlaanderen. Meer dan tweehonderd jaar na zijn geboorte is de schrijver, ooit uitbundiger gevierd dan de Rode Duivels vandaag, verveld tot een symbool in een aanslepende cultuuroorlog. Intussen durft geen weldenkend mens zijn boeken nog open te slaan…
Begin maart kreeg Özcan Akyol de pennen in beweging met zijn polemische boekenweekessay Generaal zonder leger. In dat boekje, voor een deel gebaseerd op eerdere columns van de auteur, trekt Akyol van leer tegen de in zijn ogen elitaire boekenwereld. De opvattingen van de rebelse dwarsdenker verdwenen echter al snel naar de achtergrond door de…
Literaturvergessenheit – die heideggervariatie dringt zich op na lezing van Als een meeuw op de golven. Albert Verwey en zijn tijd (2017) van Madelon de Keizer. De term is gemunt door Aukje van Rooden in haar essay Literatuur, autonomie en engagement (2016), dat dit jaar verscheen in een Engelse editie. In het spoor van vooral…
Wie aan Harry Mulisch denkt, denkt aan de romanschrijver. Toch heeft hij ook een aardig aantal poëziebundels op zijn naam staan, waaronder Wat poëzie is: een leerdicht (1978). Zoals deze titel en ondertitel suggereren, leert Mulisch in dit werk de lezer wat de dichtkunst eigenlijk is. Dit betekent dat hij een poëtica, oftewel zijn ideeën…
Het Sociaal Cultureel Planbureau constateerde onlangs in het rapport Denkend aan Nederland dat taal hetgeen is wat de Nederlanders als het meest typerend ervaren. Op 1 juli 2019 namen RMA-studenten de studio van het televisieprogramma Pauw over om aandacht te besteden aan de Nederlandse taal en identiteit. De opname van PAUW Academy laat zien hoe literatuur die taal gebruikt…
“Dichter Lucebert was nazi-sympathisant,” kopte NRC op 8 februari 2018. Plotseling was Lucebert weer even alomtegenwoordig in de Nederlandse kranten, cultuurbijlagen en op literaire websites. Aanleiding hiervoor was de publicatie van Wim Hazeus biografie van de dichter en kunstenaar, die met zijn poëtische experiment en engagement na de oorlog tot de verbeelding sprak en snel…
Volgens de bekende kinderpsycholoog Bruno Bettelheim zijn sprookjes een van de belangrijkste middelen waarmee cultureel erfgoed zowel bemiddeld als bewaard kan worden. Deze behoudende functie van sprookjes gaat soms echter gepaard met het bestendigen van ideeën en attitudes die al door verschillende kritische (literaire) benaderingen, bijvoorbeeld door feminisme of genderstudies, in twijfel zijn getrokken. Hoewel…